Năng lực sản xuất xi măng của Việt Nam những năm gần đây nằm trong top đầu Thế giới, đồng thời cũng là một trong những ngành công nghiệp gây ảnh hưởng tới môi trường. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, chuyển đổi xanh ngành Xi măng nằm trong khả năng doanh nghiệp, chỉ thiếu chính sách khuyến khích thúc đẩy đòn bẩy.

Chia sẻ về phương pháp giảm phát thải trong sản xuất xi măng, PGS.TS Lương Đức Long, Phó Chủ tịch Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho biết, để giảm phát thải trong quá trình sản xuất xi măng thường gồm các cách phổ biến như giảm hàm lượng clinker (thành phần chính của xi măng), giảm năng lượng nung hoặc giảm tiêu hao điện trong sản xuất.

Với việc giảm hàm lượng clinker, ông Long đánh giá rất khó bởi không khách hàng nào muốn mua xi măng ít clinker. Bên cạnh đó, hàm lượng clinker trong xi măng Việt Nam đã đạt mức trung bình thấp của Thế giới, khoảng 70 - 75%, nên khó có thể giảm tiếp.

Với giảm năng lượng nung, có thể thực hiện bằng cách cải tạo lò, thay đổi phối liệu… Thêm vào đó, có thể đốt rác thay than đá giúp giảm phát thải, thu lại nguồn năng lượng sạch. Đây là con đường khả thi mà Thế giới đã làm. Tuy nhiên các doanh nghiệp xi măng cần một cơ chế khuyến khích, hỗ trợ về tài chính, chuyển đổi công nghệ làm đòn bẩy thúc đẩy.

Ông Long dẫn chứng cách đây hơn 10 năm, Nhật xử lý 1 tấn rác thải được 36 USD. Hiện tại Trung Quốc xử lý 1 tấn được 30 USD (vừa hòa vốn), tuy nhiên cao nhất ở TP.HCM chỉ được 22 USD. Hiện chỉ một số doanh nghiệp sản xuất xi măng lớn như Insee, Hà Tiên... tham gia đổi mới công nghệ, sử dụng rác thải thay thế than nung clinker hay tận dụng nhiệt thải lò nung phát điện.

Để có thể giảm mức phát thải CO₂ trong sản xuất xi măng nhiều hơn nữa, tiến tới mục tiêu Net-Zero CO₂ của Việt Nam vào năm 2050, ông Long cho rằng điều quan trọng nhất là cần chính sách khuyến khích, trợ giá cho các doanh nghiệp xi măng trong sản xuất.

Tương tự, trao đổi với PGS.TS Phạm Trung Kiên, giảng viên khoa Công nghệ Vật liệu, Trường Đại học Bách khoa TP.HCM cho rằng, với những cam kết mạnh mẽ của Chính phủ tại COP26, không khó để thu hút nguồn vốn từ nước ngoài. Vướng mắc lớn nhất vẫn là thiếu một chính khách khuyến khích phù hợp. Hiện chưa có luật hay hướng dẫn cụ thể về chuyển đổi công nghệ cho doanh nghiệp xi măng, ông nói.

ximang.vn (TH)